«مکاننگاریهای امر مهجور» یک پروژه تحقیقاتیـهنری میباشد که توسط استادان آکادمی هنر و طراحی برگن در نروژ (نیل براونزورد و آنه میدلند) و با همکاری دانشگاهها و مؤسساتی در دانمارک، آلمان و انگلستان راهاندازی شده است. از شریکان اصلی این پروژه، دوسالانهی سرامیک بریتانیا است. دوسالانهی ۲۰۱۳ با دعوت از آکادمی برگن برای کار روی کارخانهی سرامیکسازی اسپود (استوکـآنـترنت، انگلستان) نتایج بدستآمده از این پژوهش را موضوع اصلی برنامهی خود قرار میدهد. در این پروژهی چندرشتهای بیش از ٤۰ هنرمند و نظریهپرداز از کشورهای مختلف شرکت کردهاند.
تمرکز پروژه بر روی چشمانداز طبیعیِ پساصنعتی است که مشخصاً به شهر استوکـآنـترنت میپردازد. این شهر پایتخت سرامیکسازی شناختهشدهای است که تحولات اقتصادی این صنعت را در جهان تحتتأثیر خود قرار داده است. در بین تأثیراتی که کارخانهی اسپود بر تاریخ سرامیکسازی داشته میتوان به توسعهی چاپ آبیِ زیرلعابی و چینی ظریف خاکاستخوان اشاره کرد. تاریخ معماری داخلی و صنعتی مربوط به ساختمان این کارخانه به دهههای ۱٧۶۰ تا اواخر ۱۹۸۰ باز میگردد که با فضاهای مناسبی برای هر یک از بخشهای طراحی، تولید، فروش و مدیریت همراه است. این کارخانه در سال ۲۰۰۸ بدون تخلیه یا تخریب دستگاههای تولیدی و سایر محتویات آن برای همیشه تعطیل شد.
کارخانهی اسپود به دلیل تاریخ اجتماعیـاقتصادی، معماری صنعتی، محصولات و مواد باقیماندهی خود از وجوه چندبعدی و قابلیت بالای تفسیرپردازی خلاقانه برخوردار است. از جمله تدابیر هنری به کارگرفتهشده در این پروژه عبارتند از نقشهبرداری محل کارخانه به کمک ابزارهای مختلف، انطباقیابی با اشیاء و ارتباطدهی مجدد آنها با محل، پذیرش اشکال متنوعی از آثار هنری با محوریت دوربین تا حرکات پرفرماتیو. در طول سه بازهی زمانی که به تحقیق و توسعه در محل کارخانه تخصیص داده شد، رشتههای معین و مرتبطِ گفتمانی به این پروژه شکل دادند:
ــ چشمانداز طبیعی پساصنعتی از بعد اجتماعیـاقتصادی و به مثابه یک مکان
ــ چشمانداز جهانیِ سرامیک
ــ مطالعه انسان پساصنعتی
ــ مطالعه شئـآرشیو و هنرمندـباستانشناس
ــ مطالعه ویرانیهای دوران معاصر
به این رشته گفتمانها بیشتر به عنوان نوعی پرسش نگاه شده است، نقاطی مرتبط برای شروع پروژه که بر اساس آن در زمینه مشخصی از نظریه و هنر معاصر بتوان پیش رفت. پروژه با استفاده از رویکردهای معتبر و جدید به درک تناسب این رشته از گفتمانها و امکان فهم و تولید دانشی تازه از آنها میپردازد. روششناسی این پژوهش بر پایه شیوهی زبانی و رویکردی چند بعدی در مطالعهی «چشمانداز طبیعی» است. این روشْ مناسب با تنوع موجود در کار پروژه بوده و به شناسایی رابطهی ریشهای (ریزومی) موجود بین فرد و پروژه میپردازد.